Wat maakt een gletsjer een gletsjer?

Gletsjers zijn schitterende natuurlijke fenomenen; gelegen op plekken waar zelfs de intense hitte van de zon de kou niet kan bereiken, bewegen immense ijsmassa’s zich langzaam voort onder het enorme gewicht van het bevroren water. De oorsprong van deze ijsrivieren lijkt op het eerste gezicht voor de hand liggend, het is op een bepaalde hoogte simpelweg koud genoeg om ijsvorming te stimuleren. Toch hebben gletsjers meer geheimen dan dat je misschien in eerste instantie zou denken. Lees verder om erachter te komen wat gletsjers zo speciaal maakt: van hun oorsprong tot de velen unieke eigenschappen van gletsjers.

Gletsjervorming

Een gletsjer kan ontstaan in een omgeving die voldoet aan twee cruciale voorwaarden; lage temperaturen en sneeuwval. Wanneer er meer sneeuw valt dan er smelt ontstaat er ieder jaar een nieuwe sneeuwlaag. De nieuwe sneeuw drukt op de laag eronder, die door het gewicht van de nieuwe sneeuwlaag wordt samengeperst en uiteindelijk ijs wordt. Dit gebeurt niet meteen; er gaan verschillende fases aan vooraf voordat de sneeuw wordt omgetoverd tot het herkenbare blauwe gletsjerijs. In het eerste stadium van het proces wordt de sneeuw omgezet tot een fijne korrelige ijsmassa, ook wel ‘firn’ genoemd. Door de druk, die steeds intenser wordt, ontstaat er op een gegeven moment uit het firn wit gletsjerijs. Pas daarna hervormt het zich tot het uiteindelijke blauwe ijs. Dit kan worden verklaard doordat ijskristallen onder druk een andere vorm aannemen en op die manier, onder het dikke pak sneeuw dat steeds dikker wordt, verandert in ijs.

Blauw ijs

Het karakteristieke blauwe ijs, dat het licht van de zon op verbluffende wijze weerkaatst, is het eindresultaat van duizenden jaren van toenemende druk op de zachte sneeuw. Maar hoe komt het dat de sneeuw zich transformeert van het oogverblindende wit naar het rustgevende blauw?

Dit heeft te maken met de hervorming van de ijskristallen. Naarmate de druk toeneemt worden de ijskristallen steeds groter en worden alle luchtbellen eruit geperst zodat ze steeds helderder worden. Dit zorgt ervoor dat het licht dieper doordringt in het ijs, waar het vervolgens velen malen weerkaatst wordt voordat het weer het ijs verlaat. Dit zorgt ervoor dat rood en geel licht geabsorbeerd worden terwijl blauw licht overblijft, net zoals water rood en geel licht absorbeert en vervolgens blauw licht weerkaatst.

Gletsjer: waardevolle schat op aarde

Gletsjers worden vaak gezien als vrij zeldzame natuurfenomenen, die maar weinig voorkomen op onze aarde. Maar niets is minder waar! Gletsjers bezetten namelijk maar liefst 10 procent van het gehele aardoppervlak; Alaska alleen al heeft al meer dan 100.000 gletsjers. Gletsjers zijn te vinden in maar liefst 47 landen en sommige zijn meer dan 125 kilometer lang. Daarnaast vormen gletsjers ons grootste natuurlijke zoetwaterreservoir: ze bevatten ongeveer 87 procent van al het zoetwater op aarde.

Gletsjers zijn voor klimaatwetenschappers van onschatbare waarde. Het ijs in de gletsjers bevat ongelooflijk veel data over de verandering van het klimaat. In de ijskristallen is kostbare informatie opgeslagen over hoe het klimaat eruit heeft gezien en hoe het er nu uitziet.

Gletsjers worden vaak onderschat in hun schoonheid en in hun waarde voor ons als mensheid. Het zijn echter fascinerende natuurverschijnselen, die een verhaal vertellen over ons verleden en de basis vormen voor voorspellingen van onze toekomst.

Klimaatverandering

Gletsjers zijn enorm vatbaar voor fluctuaties in temperatuur. In de laatste honderd jaar beginnen steeds meer gletsjers zich terug te trekken; sommige zijn zelfs al helemaal verdwenen. Dit wordt vaak gebruikt om het broeikaseffect aan te tonen, evenals de impact ervan op onze natuur.

Hopelijk kunnen we over een paar honderd jaar nog steeds het felle blauwe ijs van de gletsjers bewonderen!

Wil je ook eens in de zomer met je ski’s of snowboard van een gletsjer afroetsjen? Bekijk dan eens onze zomerski-mogelijkheden.